Κυριακή 25 Σεπτεμβρίου 1849.

Ο νεκροθάφτης ρίχνει την πρώτη φτυαριά χώμα στο άψυχο κορμί και λιποθυμάει αναλογιζόμενος ποιος είναι ο νεκρός.

Είναι ο πατριδοφύλακας, είναι ο γενναίος των γενναίων, είναι ο Τουρκοφάγος, είναι ο ήρωας Νικήτας Σταματελόπουλος.

Έθιμα της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού!

Την παραμονή της εορτής της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού οι νοικοκυρές συνηθίζουν εδώ και αιώνες, να κόβουν τα βασιλικά, τα οποία έχουν μεγαλώσει πια, αφού τα φρόντιζαν όλο το καλοκαίρι και να τα φέρνουν στην εκκλησία, για να τα μοιράσει ο ιερέας στους πιστούς.

Όλοι γνωρίζουμε πως τον Χριστό μας τον σταύρωσαν. Τον ξύλινο σταυρό οι Χριστιανοί τον έθαψαν βαθιά στο χώμα για να μην τον βρουν οι ειδωλολάτρες και τον μολύνουν.

Έτσι ο Τίμιος Σταυρός έμεινε χρόνια πολλά θαμμένος μέσα στη γη. Όταν   επικράτησε ο Χριστιανισμός, η Αγία Ελένη αποφάσισε να βρει και να ξεθάψει τον Τίμιο Σταυρό και να τον στήσει μέσα στην εκκλησία στα Ιεροσόλυμα για να τον προσκυνούν οι Χριστιανοί. Πήγε λοιπόν η ίδια στα Ιεροσόλυμα και ζήτησε να μάθει σε ποιο μέρος ήταν θαμμένος ο Σταυρός..

 Έβαλε λοιπόν χιλιάδες εργάτες κι άρχισαν να σκάβουν όλα τα χωράφια εκεί γύρω. Είχε ακλόνητη πίστη πως κάπου θα τον έβρισκε. Πολλούς μήνες δούλευαν οι εργάτες χωρίς αποτέλεσμα. Κάποια μέρα, καθώς η Αγία Ελένη βάδιζε μέσα σ' ένα χωράφι, πάτησε ένα χορτάρι και αμέσως μια γλυκιά μυρωδιά γέμισε τον αέρα.